589

Χρέη στον ζωοδότη Εύηνο

ΕΥΗΝΟΣτου Κώστα Σακαρέλου
Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Εύηνος πήρε το όνομά του από τον βασιλιά της Αιτωλίας Εύηνο, ο οποίος πνίγηκε στα νερά του ενώ κυνηγούσε τον Ίδα, που είχε αρπάξει την κόρη του Μάρπισσα. Είναι ο Λυκόρμας των αρχαίων. Ονομάζεται και Φίδαρης. Οι πηγές του βρίσκονται στα βουνά Κόρακας και Τσεκούρι, κοντά στην Αρτοτίνα. Διασχίζοντας το ανάγλυφο της βορειοανατολικής ορεινής Αιτωλ/νίας, συμπαρασύρει χώματα και πέτρες. Με τις προσχώσεις του έχει δημιουργήσει κατά μήκος της κοίτης του μικρές κοιλάδες στις ημιορεινές κοινότητες και τις πεδιάδες του Γαλατά και του Ευηνοχωρίου, λίγο πριν εκβάλλει στον Πατραϊκό Κόλπο. Η συνολική έκτασης των δυο αυτών πεδιάδων ανέρχεται στα 50.000 στρέμματα περίπου. Μαζί με τον Αχελώο δημιούργησαν τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου. Κατά μήκος της κοίτης του λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα (μερικά λειτουργούν ακόμα) έξι εργοτάξια αδρανών υλικών κι ένα εργοτάξιο ασφαλτοτάπητα. Κοντά στη γέφυρα του Ευήνου φιλοξενήθηκε και το εργοτάξιο της ΤΕΡΝΑ, το χρονικό διάστημα που αυτή κατασκεύαζε την Ιόνια οδό. Εκτός από τη χρησιμοποίησή τους για την κατασκευή της Ιόνιας οδού, τα αδρανή υλικά του Φίδαρη χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της γέφυρας Ρίου – Αντιρρίου, καθώς και για την κατασκευή και συντήρηση μεγάλου μέρους του αστικού, περιαστικού και αγροτικού δικτύου της Αιτωλ/νίας διαχρονικά. Με δικά του υλικά χτίστηκαν όλα τα κτίρια των χωριών από το Μεσολόγγι μέχρι το Αντίρριο, καθώς και αυτά της πόλης του Μεσολογγίου. Τέλος, στην κοίτη του, στο ύψος του Αγίου Δημητρίου Ναυπακτίας κατασκευάστηκε το 2001 το ομώνυμο φράγμα, ταμιευτήρας νερού, μικρό υδροηλεκτρικό έργο και σήραγγα, μέσω της οποίας οδηγούνται μεγάλες ποσότητες νερού του ποταμού στο φράγμα του Μόρνου κι από εκεί στον Μαραθώνα και χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων της Αθήνας.
Όμως, αν και είναι ζωοδότης της Στερεάς Ελλάδας γενικότερα και του νομού Αιτωλ/νίας ειδικότερα, παρέμενε ξεκοιλιασμένος, με την κοίτη του σε ορισμένα σημεία να βρίσκεται ίσως και αρκετά μέτρα κάτω από τα πέδιλα της γέφυρας. Κανένας αρμόδιος δεν φρόντισε να την αποκαταστήσει και να επουλώσει τις πληγές των γεφυρών του. Η μοναδική άξια λόγου συντήρηση στη σιδηροδρομική γέφυρα έγινε το 1997, όταν Υπουργός Μεταφορών ήταν ο Μεσολογγίτης Χρήστος Βερελής. Η οδική δεν επισκευάστηκε ποτέ, παρόλο που κάποια από τα πέδιλά της είχαν φανερά και με γυμνό μάτι προβλήματα.
Η υπέρμετρη, λοιπόν, και κατά πολλούς ανεξέλεγκτη και αλόγιστη λήψη αδρανών υλικών, οι καταρρακτώδεις βροχές που έπληξαν την Αιτωλοακαρνανία και τις περιοχές κατά μήκος του Ευήνου το διήμερο 10 – 12 Δεκεμβρίου 2021, η υπερχείλιση του φράγματος του Ευήνου στον Άγιο Δημήτριο Ναυπακτίας, ο περιορισμός της κοίτης του και συνακόλουθα η ανισομερής επιβάρυνση των κεντρικών πυλώνων των δυο γεφυρών από τον όγκο του νερού, στάθηκαν οι κύριες αιτίες κατάρρευσης των γεφυρών στο ύψος του Γαλατά. Η κατάρρευσή τους επιβεβαίωσε τη σοφία των λαϊκών ρήσεων, που λένε πως «το ποτάμι γυρεύει το δίκιο του πενήντα χρόνια» και πως «η φύση εκδικείται».
Η σιδερένια γέφυρα κατασκευάστηκε το 1891, σε υλοποίηση του οράματος του Μεσολογγίτη πρωθυπουργού Χαρίλαου Τρικούπη, να συνδεθεί σιδηροδρομικά, οδικά και ακτοπλοϊκά η Δυτική Στερεά Ελλάδα με την Πελοπόννησο και την Ανατολική Στερεά, μέσω του λιμανιού του Κρυονερίου. Ήταν μάλιστα η πρώτη που στεφάνωσε τις όχθες του. Μέχρι τότε το πέρασμα του ποταμού, όλες τις εποχές του χρόνου, γινόταν με τη βοήθεια των περατάρηδων.
Στην επιφάνεια της σιδηροδρομικής γέφυρας μάλιστα είχε προσαρμοστεί ξύλινο υπόστρωμα, που διευκόλυνε και τη διέλευση πεζών, ιππέων, κάρων, αμαξών, δικύκλων και τρικύκλων οχημάτων και αυτοκινήτων, όταν δεν περνούσε το τρένο.
Η κατασκευή της οδικής γέφυρας, που έχει συνολικό μήκος 240 μέτρα, ήταν αποτέλεσμα της αυξητικής τάσης του αριθμού των διερχόμενων αυτοκινήτων. Ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1965 και παραδόθηκε στην κυκλοφορία στις αρχές του 1967. Η δαπάνη κατασκευής της ανήλθε στο ποσό των 13,75 εκ. δραχμών. Χρησιμοποιήθηκαν 55 τόνοι σκληρού χάλυβα και 225 τόνοι σιδηρού οπλισμού. Για τα βάθρα και το κατάστρωμα απαιτήθηκαν 8.400 κυβικά μέτρα σκυροδέματος. Το έργο μελετήθηκε και κατασκευάστηκε από Έλληνες τεχνικούς. Την τεχνική μελέτη εκπόνησε το Γραφείο Δοξιάδη και την κατασκευή ανέλαβε η Ανώνυμη Τεχνική Εταιρία «ΔΟΜΙΚΗ». Επιβλέπουσα Αρχή ήταν η 2η Ειδική Υπηρεσία Εθνικών Οδών (Ε.Υ.Ε.Ο.) του Υπουργείου Δημοσίων Έργων.
Λόγοι κοινωνικοί και οικονομικοί επιβάλλουν την χωρίς καθυστερήσεις έναρξη των διαδικασιών επισκευής της υπάρχουσας οδικής γέφυρας ή την κατασκευή νέας, σε περίπτωση που κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό. Για την άμεση επίλυση των προβλημάτων, που δημιούργησε η κατάρρευση των γεφυρών στους κατοίκους του Γαλατά και των όμορων Κοινοτήτων, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο τοποθέτησης γέφυρας τύπου Μπέλεϋ ή επισκευής της σιδηροδρομικής γέφυρας για τη διέλευση των μικρών τροχοφόρων και των πολιτών, μέχρι να κατασκευαστεί η νέα γέφυρα. Στην προσπάθεια αυτή έχουν υποχρέωση και επιβάλλεται να συνδράμουν και οι εταιρείες που χρησιμοποιούν ή έχουν χρησιμοποιήσει σε έργα τους το νερό ή τα αδρανή υλικά του Ευήνου. Σε κάθε περίπτωση, η Πολιτεία θα πρέπει να αποζημιώσει τους κατοίκους για την ταλαιπωρία την οποία υφίστανται, όπως έγινε και με τους πολίτες που ταλαιπωρήθηκαν πρόσφατα από τα χιόνια στην Αττική οδό.
Αναρτήθηκε 6 Φεβρουαρίου 2022, 21:40